Is ketendenken de toekomst van recyclen?
dinsdag 26 oktober 2021
Ketendenken suggereert dat we alleen moeten denken aan oplossingen binnen onze keten. Het streven naar een circulaire economie en de doelstellingen van 2030 en 2050 kan leiden tot een rigoureuze versnelling. Het Transitieteam Circulaire Bouweconomie begrijpt de roep om te versnellen, maar denkt dat men er in de volle breedte nog niet klaar voor is. Wij interviewden Vincent Gruis, voorzitter van Transitieteam Circulaire Bouweconomie over zijn visie op het “denken”.
‘Natuurlijk is de insteek wel er zo snel mogelijk klaar voor te zijn. Ons doel is om in 2023 een advies uit te brengen aan de Rijksoverheid, voor de in gebruik te stellen normen. Dan moeten de voorwaarden geschapen zijn om de versnelling in te gaan. Nieuwe standaarden voor inkoopbeleid, nieuwe contractvormen en concepten moeten klaarliggen. Zodat de bouwbedrijven weten op welke manieren ze de circulaire economie normen kunnen doorvoeren in de bouw. Het Transitieteam spreekt hierbij van het basiskamp dat ingericht moet worden voordat je de berg beklimt.’– stelt Vincent Gruis.
Ketendenken is niet nieuw. Circulaire economie borduurt voort op eerdere concepten, dit geldt ook voor ketendenken. Bij een circulaire economie gaat het evenwel om groter systeemdenken. Ketensamenwerking in de bouw is vaak projectmatig en ingericht op de ontwerp en bouwfase. Bij een circulaire economie zal men multicyclisch moeten denken door de ontwerp- en gebruiksfase en demontage mee te nemen.
Hoe zorgt men ervoor dat materialen op een zo hoog mogelijk niveau te hergebruiken zijn?
‘Hiervoor is verlenging van de keten nodig, want termijnen van 50 tot 100 jaar zijn enorm. Dit gaat gepaard met een heel hoge mate van onvoorspelbaarheid, wat niet alleen betrekking heeft op 1 keten.
Het conventionele ketendenken en een circulaire economie liggen dan ook verder uit elkaar dan we wellicht hopen. Men kan er bij de lange levensduren in de bouw niet van uit gaan dat de oorspronkelijke bouwers altijd de eindverantwoordelijkheid behouden voor de geleverde producten. Er moeten ook systemen worden ingericht om demontage en hergebruik te faciliteren zonder afhankelijk te zijn van de oorspronkelijke producent. De stap tussen ketendenken en een circulaire economie is dan ook het verbinden van verschillende ketens; ketendenken in kwadraat. En hier liggen dus ook kansen voor recycle- en demontagebedrijven.
We moeten deze stap niet overslaan en te snel willen gaan, we moeten ervoor zorgen dat er opschaalbare concepten zijn en de juiste normen zijn opgesteld die zowel ambitieus als haalbaar zijn. Dat is een van de voorwaarden waar het transitieteam aan werkt.
Bedrijven zijn er aan toe om er naartoe te werken, maar ook op zoek naar duidelijkheid van de overheid. Ze vragen daarbij de overheid om normen te stellen aan wat van hen wordt verwacht. De overheid moet bijvoorbeeld een norm stellen aan de eis milieuprestatie gebouwen (MPG), die dwingt tot hoogwaardig hergebruik.
Koplopers
Binnen iedere markt zijn er altijd koplopers. Binnen de bouw zijn er verschillende koplopers die reeds aan het oefenen zijn. Deze hebben we nodig om als markt te kunnen uitvinden wat goed en minder goed werkt. Voor “het peloton” is het nodig om te weten waar de finishlijn ligt. Dit is namelijk een tour en geen etappe. We moeten weten waar we welke aanpassingen per fase moeten maken, zodat we stapsgewijs kunnen toewerken naar bouwactiviteiten zonder milieubelasting in 2050.
Inzetbaarheid voor de komende 50-100 jaar
Niet alleen nieuwbouw dient te voldoen aan deze nog vast te stellen normen, maar ook de verbouwing/ renovatie van bestaande gebouwen. Er gaat veel materiaal gepaard met het uitvoeren van een dergelijk project. Daarom is het noodzaak dat men vanaf nu ook nadenkt over de inzetbaarheid voor de komende 50-100 jaar, alsook de recyclebaarheid nadien.
Een systeemverandering is ophanden, nieuwe ketens worden gecreëerd. Het transitieteam staat klaar om dit zo goed mogelijk te bevorderen.’ – aldus Vincent Gruis
Simpel houden
Het vertrouwen in de huidige en aankomende innovaties is groot. Vincent Gruis stelt echter wel als vereiste dat de norm simpel gehouden wordt. Vincent Gruis: ‘Een nieuw systeem dat opgehangen wordt aan wat er momenteel wordt gebruikt zou een oplossing kunnen zijn. Hierdoor zijn de gewenste innovaties haalbaar voor ieder. Voor opdrachtnemers staat er ten opzichte van hun opdrachtgevers wel een grotere uitdaging voor de deur. Zij zullen uiteindelijk moeten leveren en opschalen. Dat vergt veel innovatie van de organisaties. Bij grotere bedrijven is het vaak makkelijker om capaciteit vrij te maken om innovaties in gang te zetten, terwijl kleine bedrijven soms weer wendbaarder kunnen zijn.’
In 2023 is wat betreft het Transitieteam Circulaire Bouweconomie de tijd voor versnelling aangebroken. Dit is dan ook geen oproep om tot die tijd stil te zitten, maar juist aan alle betrokkenen om zich voor te bereiden om massaal de ‘col te beklimmen’.
- Recycling
Sponsored content
242731043.png){kind=logo}
Partner content
Recycling
Best Beschikbare Werkwijze (BBW)
14 november 2024 BBW staat voor Best Beschikbare Werkwijze. Het is geen officiële term en wordt, vooralsnog, niet in wetgeving gedefinieerd. Het begrip BBW is geïntroduceerd in verband met een verkenning naar het voorkomen van het verbranden van recyclebaar afval. lees meer
Focus 2
West-Noord-Brabant hotspot voor biobased bouwstenen
19 november 2024 De komende drie jaar gaan elf partners in West-Noord- Brabant onder leiding van TNO aan de slag om met lokale plantaardige reststromen groene bouwstenen te maken. lees meer