We use cookies from third party services for marketing activities and to offer you a better experience. Read about how we use cookies and how you can control them by clicking "Privacy Preferences".

Privacy Preferences

When you visit any website, it may store or retrieve information through your browser, usually in the form of cookies. Since we respect your right to privacy, you can choose not to permit data collection from certain types of services. However, not allowing these services may impact your experience.

  • Privacy Policy
    When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.
    REQUIRED
  • Content Delivery Network
    These cookies enable the website to provide enhanced functionality and personalization. They may be set by us or by third party providers whose services we have added to our pages. If you do not allow these cookies then some or all of these services may not function properly.
    REQUIRED
  • Functional (Your preferences for this site)
    Functionality cookies allow websites to remember the user's site preferences and choices they make on the site including username, region, and language. This allows the website to provide personalized features like local news stories and weather if you share your location. They are anonymous and don't track browsing activity across other websites. Functionality cookies can include first party, third party, persistent or session cookies.
  • Statistics (Info on how we can get better)
    These cookies allow us to count visits and traffic sources so we can measure and improve the performance of our site. They help us to know which pages are the most and least popular and see how visitors move around the site, which helps us optimize your experience. All information these cookies collect is aggregated and therefore anonymous. If you do not allow these cookies we will not be able to use your data in this way.
  • Marketing (Advertisement Delivery Network)
    These cookies may be set through our site by our advertising partners. They may be used by those companies to build a profile of your interests and show you relevant adverts on other sites. They do not store directly personal information but are based on uniquely identifying your browser and internet device. If you do not allow these cookies, you will experience less targeted advertising.

Privacy policy

Ook de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen komt er aan

dinsdag 23 januari 2024

Naast de Omgevingswet is ook de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) vanaf 1 januari 2024 van kracht. Weliswaar in eerste instantie alleen voor nieuwbouw, maar vanaf 1 juli 2024 ook voor verbouwactiviteiten. Dit artikel geeft inzicht in de Wkb, de relatie met de Omgevingswet en schetst de belangrijkste aandachtspunten voor de toeleverancier. Een KOMO-certificaat helpt.

Delen

In het kort

De Wkb heeft als doel om de kwaliteit van bouwwerken in Nederland te verbeteren en de positie van bouwconsumenten te versterken. Daarvoor introduceert de Wkb kwaliteitsborgers. Dit zijn private toezichthouders die de kwaliteit van de bouwwerken toetsen aan wettelijke technische vereisten.

De kwaliteitsborgers houden toezicht gedurende het gehele proces, vanaf de ontwerptafel tot aan de daadwerkelijke bouw. Het toezicht wordt verplaatst van publieke naar private partijen. De gemeente is nog wel altijd bevoegd om handhavend op te treden, met dezelfde bevoegdheden. De kwaliteitsborger stelt een borgingsplan op dat aangeeft hoe wordt voldaan aan de bouwtechnische voorschriften van de Omgevingswet (Besluit bouwwerken leefomgeving, Bbl) en hoe (financiële) risico’s zijn afgedekt. Daarnaast worden controlemomenten en inspectiepunten opgenomen. In de gereedmelding wordt uiteindelijk alle relevante informatie opgenomen. Bij signalering van onoverkomelijke gebreken moet de kwaliteitsborger dit signaleren en melden bij het bevoegd gezag (Bouw en woningtoezicht). Verder moet de bouwer de opdrachtgever informeren of en hoe hij beschermd is tegen risico’s die zich tijdens en na de bouw kunnen voordoen als gevolg van een betalingsachterstand of faillissement van de bouwer.

De verplichting tot inschakelen van een private kwaliteitsborger geldt voor vergunningplichtige bouwwerken en wordt gefaseerd ingevoerd op basis van gevolgklassen, te beginnen bij gevolgklasse 1. Dit zijn gebouwen waarbij de gevolgen beperkt zijn als er niet aan de bouwtechnische voorschriften wordt voldaan, zoals woningen, woonboten en vakantieverblijven. De website van VNG geeft goede voorbeelden van de gevolgklassen. De wet wordt op een later moment ook van toepassing verklaard op de gevolgklassen 2 en 3, categorieën waarbij er een reële dan wel aanzienlijke kans op persoonlijke gevolgen bestaat als niet voldaan wordt aan bouwtechnische voorschriften. Hierbij kan gedacht worden aan monumenten, metrostations en ziekenhuizen.

Via een wijziging van de Woningwet is geregeld dat kwaliteitsborgers bij vergunningplichtige bouwwerken een door de TloKB (Toelatingsorganisatie Kwaliteitsborging Bouw) toegelaten instrument voor de kwaliteitsborging moeten toepassen en dat het instrument moet worden toegepast door een door het instrument toegelaten kwaliteitsborger. Het KOMO-instrument KiK, zie later, is toegelaten. De hoofdaannemer is aansprakelijk en moet tot 20 jaar na oplevering kunnen aantonen dat de vereiste kwaliteit is geleverd. Hij is volledig verantwoordelijk en aansprakelijk voor alles dat hij realiseert. Dit is geregeld via een aanpassing in het Burgerlijk Wetboek (BW) en geldt ook bij bouwwerken die (technisch) niet vergunningplichtig zijn. De Wkb regelt niet de afspraken met de onderaannemer.

Samenhang met de Omgevingswet

Voor de gelijktijdige inwerkingtreding van de Wkb en de Omgevingswet is bewust gekozen. Onder de Omgevingswet wordt het proces voor vergunningverlening in tweeën opgeknipt: een ruimtelijk en een bouwtechnisch deel. Dit wordt ook wel 'de knip' genoemd. Voor het ruimtelijke deel wordt het bouwplan getoetst aan het omgevingsplan (artikel 5.1, eerste lid, van de Omgevingswet). Voor het bouwtechnische deel wordt door de kwaliteitsborger getoetst aan de het onderdeel Besluit bouwwerken leefomgeving van de Omgevingswet (artikel 5.1, tweede lid, van de Omgevingswet). Hierin staan de regels over het (ver)bouwen, gebruiken en slopen van bouwwerken. Naleving van bouwvoorschriften zal bij niet-gelijktijdige inwerkingtreding van beide wetten lastig te waarborgen zijn.

Bewijslast vereist, ook voor infrastructurele projecten

De GWW-sector lijkt zich onvoldoende te realiseren dat de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) ook voor hen geldt. In de GWW-sector moeten de volgende bouwprojecten aan de Wkb voldoen: alle (ver)bouwprojecten (geen gebouw zijnde) van maximaal 20 meter hoog die geheel of gedeeltelijk bovengronds zijn. Dus ook een damwand van betonblokken, stuw, sluis, aquaduct, taluds of kleine fietstunnels. Wegen daarentegen vallen op basis van deze criteria niet onder de Wkb.”

Aansprakelijkheid bouwer en toeleverancier

De bouwer is dus aansprakelijk voor alle gebreken die niet in het proces-verbaal van oplevering zijn opgenomen en heeft daarmee een grote verantwoordelijkheid. Hij zal een consumentendossier aan de opdrachtgever moeten overhandigen, waarin hij aantoont dat hij de vereiste kwaliteit heeft geleverd. Veel bouwfouten komen voort uit de onjuiste toepassing van materialen en bouwproducten. De bouwer zal er daarom voor kiezen om zo veel mogelijk met gecertificeerde grondstoffen, bouwproducten en bouwprocessen te werken. Vanuit het oogpunt van risicomijding kan de Wkb ook tot gevolg hebben dat bouwer en opdrachtgever meer dan tot heden gaan voor zekerheid. De aansprakelijkheidsstelling zal niet eindigen bij de bouwer maar ook doorwerken in de keten naar de toeleverancier. Zeker voor de leverancier van secundaire grondstoffen is dat een aandachtspunt omdat hier volgens de beleving van producenten en opdrachtgevers soms extra risico’s zijn. Hij kan de risico’s terugbrengen wanneer hij de kwaliteit van zijn producten en processen aantoonbaar maakt met een certificaat. CE markering met een prestatieverklaring is in dit kader onvoldoende. Deze geeft alleen weer wat de kwaliteit van het product is, maar niet de geschiktheid voor de toepassing. KOMO-certificering koppelt de geschiktheid van een bouwproduct voor een bepaalde toepassing aan strikte toepassingsvoorwaarden en beoordeelt of de verwerker zich hieraan heeft gehouden. Ook hierdoor verminderen de risico’s.

Certificaat heeft een centrale rol

Doordat Stichting KOMO vroeg heeft geanticipeerd op de Wkb, bewijzen producten en bouwprocessen met het KOMO-keurmerk dat er goed wordt gebouwd en kan worden aangetoond dat de juiste producten en de juiste werkwijze zijn toegepast. De kosten voor de kwaliteitsborger kunnen dan lager zijn, want op de bouwplaats hoeft deze minder of geen controles te doen. Daarnaast is het KOMO-instrument voor Kwaliteitsborging (KiK) ontwikkeld dat bouwers faciliteert. Dit instrument is toegelaten door de TloKB en bevat een gedetailleerde documentatie en een risicoanalyse met beheersmaatregelen voor risicoverkleining. Daarnaast genereert de KiK-tool de verplichte dossiers voor bevoegd gezag en de consument. Dit is vooral gericht op de bouwer en de opdrachtgever. Voor toeleveranciers die hun interne kwaliteitsborging al goed hebben geregeld hoeft er niet zo veel te veranderen. Dit betekent concreet dat zij op de toekomst kunnen vertrouwen indien zij hun producten met KOMO-certificaat leveren, bijvoorbeeld recyclinggranulaten met het certificaat volgens BRL 2506 deel 1. Omdat er sprake is van doorwerking van de aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid vanuit de Wkb, geeft dit voor recyclingbedrijven extra zekerheid, waardoor de risico’s van de Wkb overzichtelijk kunnen blijven.

Dit artikel is in samenwerking met Stichting KOMO tot stand gekomen, zie www.komo.nl

  • Beleid
Gerelateerde artikelen
TomBerendsen_bij_Van_Werven
CDA lijsttrekker voor het Europees Parlement Tom Berendsen op bezoek bij Van Werven

Europese samenwerking is van groot belang, zeker ook voor de recycling- en secundaire grondstoffensector. Op 22 november 2023 vonden de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland plaats en in juni 2024 vol...

Knelpunt_web
Knelpunten Regeling Bodemkwaliteit toegelicht

In het vorige nummer van BEwerken was te lezen dat met de introductie van de Omgevingswet een nieuwe Regeling bodemkwaliteit 2022 meekomt die aandacht behoeft in de sector. De genoemde zorgpunten is i...

Foto_Verkiezingen_Web
Een nieuw geluid?

Nu de uitkomst van de Tweede Kamerverkiezingen bekend is, kan begonnen worden met de kabinetsformatie en het opstellen van het regeerakkoord. Wat betekent dit voor het behalen van de Circulaire doelst...

Tom Berendsen bezoek Van Werven
CDA lijsttrekker voor het Europees Parlement Tom Berendsen op bezoek bij Van Werven

Europese samenwerking is van groot belang, zeker voor de recycling- en secundaire grondstoffensector. Op 22 november vinden de Tweede Kamerverkiezingen in Nederland plaats en in juni 2024 volgen de ve...

shutterstock_WEB
Omgevingswet ondermijnt circulariteit bouwgrondstoffen

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet op 1 januari 2024 zal er ook een aangepaste Regeling bodemkwaliteit van kracht zijn. Hierin zijn enkele nieuwe regels opgenomen, die voor bouwstofproducente...

Gevaarlijke stoffen foto
Blootstelling aan gevaarlijke stoffen als thema van jaarcongres Stichting Arbocatalogus Afvalbranche

Op donderdag 2 november 2023 organiseert de Stichting Arbocatalogus Afvalbranche (StAA) haar jaarlijkse congres. Dit jaar staat dat in het teken van werken met gevaarlijke stoffen. Het congres richt z...

BEwerken ONLINE
Risico-inventarisatie en -evaluatie; voor een veilige en gezonde werkplek

Goede arbeidsomstandigheden verbeteren de productiviteit. Bovendien vermindert de kans op ongevallen waarmee de werkgever aan de zorgplicht voldoet. Dat zijn de voordelen van het opstellen van de RI&E...

BEwerken ONLINE
Regeling voor TAG als gevaarlijk afval blijft van kracht

Ruim een jaar geleden trad op 16 oktober 2021 de “Regeling tot wijziging van de Regeling Europese afvalstoffenlijst en de Activiteitenregeling milieubeheer” (hierna te noemen: de Regeling) in werking....

BRBS Recycling
Product Category Rules (PCR)

Bij de bepaling van duurzaamheid van producten wordt een Levenscyclusanalyse (LCA) uitgevoerd. De manier waarop de LCA voor bouwproducten wordt berekend is vastgelegd in NEN-EN15804 Duurzaamheid van b...

BEwerken ONLINE
CO2-heffingen en de gevolgen voor de sector

De afval- en recyclingbranche kijkt met een optimistische en ietwat kritische blik naar de CO2-heffing van grondstoffen.

BEwerken ONLINE
Financiële zekerheidstelling remt ontwikkeling recyclingbranche?

De doelstelling van het klimaatakkoord is duidelijk: in 2050 moet 95% minder CO2 worden uitgestoten om te voorkomen dat de aarde meer dan 2 graden opwarmt. Gelukkig weten we ook hoe we dit doel moeten...

BEwerken ONLINE
“Met alleen hergebruik van grondstoffen, redden we het niet in de bouw”

De komende jaren zijn in Nederland honderdduizenden nieuwe woningen nodig. We mogen deze ambitieuze plannen niet laten stuklopen op een groot onderschat én onbekend probleem: de beschikbaarheid van el...

BRBS Recycling
Wat zijn de gevolgen van de aanwezigheid van PFAS op de circulaire economie?

Het effect van onze welvaart laat al meer dan 50 jaar sporen na in het milieu. Het is ondenkbaar geworden om te kunnen leven zonder organische kunststoffen. Bij de ontwikkeling van deze kunststoffen l...

TAG kaarten
Gemeenten kunnen helpen bij verantwoorde verwerking van teerhoudend asfalt

Er ligt nog circa 40 miljoen ton teerhoudend asfalt in het Nederlandse wegennetwerk. Om het kankerverwekkende teer conform rijksbeleid te vernietigen dient teerhoudend asfalt thermisch te worden gerei...

10_CO2 _2050 website
Van Veldhoven: deel afspraken uit Green Deal moeten wereldwijd gaan gelden

De afspraken over het verplichte hergebruik van materialen, die zijn gemaakt in de Europese Green Deal, zouden wereldwijd moeten gaan gelden. Dat levert een aanzienlijke besparing op van de uitstoot v...

BEwerken ONLINE
Rekenkamer: ‘Europa heeft meer recyclingcapaciteit nodig’

Uit een analyse van de Europese Rekenkamer blijkt dat binnen de EU nog altijd meer dan de helft van al het plastic verpakkingsmateriaal wordt verbrand. De rekenkamer waarschuwt dat de doelstelling, om...

Foto einde afval
Prioritering van materiaalstromen voor Europese einde-afvalcriteria

De Europese Green Deal1 heeft als doel de EU te transformeren tot een moderne, grondstoffenefficiënte en competitieve economie, vooral door economische groei te ontkoppelen van het gebruik van hulpbro...

Foto Marieke van der Werf
Circulaire economie is geen middel, maar een doel!

“De ambitie is helder: Nederland wil in 2050 volledig circulair zijn”, schrijft staatssecretaris Vivianne Heijnen in haar voorwoord bij het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) dat begin dit...

BEwerken ONLINE
Verandering van spelregels nodig

In een recent interview met Trudy Rood, senior beleidsonderzoeker en lid van het transitieteam Circulaire Economie Bouw en Aldert Hanemaaijer, Projectleider ICER beiden werkzaam bij het Planbureau voo...

BEwerken ONLINE
Biobased bouwen: de noodzaak, de kansen en fantastische voorbeelden

Biobased bouwen is een duurzaam, circulair en hernieuwbaar alternatief voor traditionele bouw in beton, staal, baksteen en kalkzandsteen. Gedreven door maatschappelijke ontwikkelingen, zoals grondstof...

Asfalteren_Almere_Roof2Road_small
CO2-arm beton voortaan standaard voor grote vastgoedontwikkelaars en bouwers Elf grote vastgoedontwikkelaars, bouwbedrijven en zogeheten techniek, bouw en infra-ondernemingen ga...

Bouwafval
Herziene EVOA vanaf 2026 Grensoverschrijdend afvaltransport is onderworpen aan de regels van de Europese Verordening Overbren...

Recyclingsymposium.02
Recyclingsymposium 2024: Ruimte voor de Circulaire Economie ‘Wie neemt de verantwoordelijkheid?!’ Is zowel de vraag als een oproep richting onze maatschappij en...

Prezero.02
Ondernemerschap cruciaal voor de circulaire economie “Als we praten over de circulaire economie dan praten we, gek genoeg, vooral over afvalbeleid en nie...

Circulair_Slopen
Bedrijfsleven slaat handen ineen voor een circulaire economie “Wat we nodig hebben, zijn heldere doelen, de vraag naar circulaire producten en materialen en een s...

Nieuwsbrief

* verplicht

Sponsored content

Partner content

Prezero.02

Ondernemerschap cruciaal voor de circulaire economie

“Als we praten over de circulaire economie dan praten we, gek genoeg, vooral over afvalbeleid en niet over duurzaamheidsbeleid. Maar dit afvalbeleid staat al wel en stevig ook. Om de circulaire economie echt aan te jagen, is consistent duurzaamheidsbeleid voor langere termijn noodzakelijk.” Nout van... lees meer

Urban Mining -EIB rapport

Materiaalstromen in de bouw en infra

In vervolg op het in januari 2020 verschenen rapport “Materiaalstromen, milieu-impact en energieverbruik in de woning- en utiliteitsbouw” is in 2022 aanvullend de GWW in kaart gebracht. De studie is uitgevoerd door EIB, Metabolic en SGS Search. Resultaat is een kwantitatieve schets van de materiaals... lees meer