We use cookies from third party services for marketing activities and to offer you a better experience. Read about how we use cookies and how you can control them by clicking "Privacy Preferences".

Privacy Preferences

When you visit any website, it may store or retrieve information through your browser, usually in the form of cookies. Since we respect your right to privacy, you can choose not to permit data collection from certain types of services. However, not allowing these services may impact your experience.

  • Privacy Policy
    When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.
    REQUIRED
  • Content Delivery Network
    These cookies enable the website to provide enhanced functionality and personalization. They may be set by us or by third party providers whose services we have added to our pages. If you do not allow these cookies then some or all of these services may not function properly.
    REQUIRED
  • Functional (Your preferences for this site)
    Functionality cookies allow websites to remember the user's site preferences and choices they make on the site including username, region, and language. This allows the website to provide personalized features like local news stories and weather if you share your location. They are anonymous and don't track browsing activity across other websites. Functionality cookies can include first party, third party, persistent or session cookies.
  • Statistics (Info on how we can get better)
    These cookies allow us to count visits and traffic sources so we can measure and improve the performance of our site. They help us to know which pages are the most and least popular and see how visitors move around the site, which helps us optimize your experience. All information these cookies collect is aggregated and therefore anonymous. If you do not allow these cookies we will not be able to use your data in this way.
  • Marketing (Advertisement Delivery Network)
    These cookies may be set through our site by our advertising partners. They may be used by those companies to build a profile of your interests and show you relevant adverts on other sites. They do not store directly personal information but are based on uniquely identifying your browser and internet device. If you do not allow these cookies, you will experience less targeted advertising.

Privacy policy

“Met alleen hergebruik van grondstoffen, redden we het niet in de bouw”

dinsdag 26 april 2022

De komende jaren zijn in Nederland honderdduizenden nieuwe woningen nodig. We mogen deze ambitieuze plannen niet laten stuklopen op een groot onderschat én onbekend probleem: de beschikbaarheid van elementaire grondstoffen als zand en grind voor bouw en infra. Ook in een circulaire economie blijven die namelijk hard nodig. Door mijn studie biologie maak ik graag de vergelijking met de natuur. Benader circulariteit in de bouw niet vanuit het einde van de bouwcyclus, ofwel vanuit afval, maar vanaf het begin, vanuit het ontwerp. Zo houden we de keten samen schoon.

Delen

Nu het coalitieakkoord er dan eindelijk ligt, is overduidelijk dat de bouwopgave een van de grote thema’s is in de komende kabinetsperiode. Om te kunnen bouwen zijn we vanzelfsprekend afhankelijk van grondstoffen. Een thema dat de brancheverenigingen Cascade en BRBS Recycling direct met elkaar verbindt. De leden van beide verenigingen zijn dagelijks bezig met de productie van deze grondstoffen en zijn daarmee ook de specialisten op dit gebied.

Nu is het juist de productie van bouwgrondstoffen, of liever de stagnatie daarvan, die voor grote problemen in de bouw zal gaan zorgen in de nabije toekomst. Want wat is er aan de hand?

Het grote misverstand, herbruikbaar ≠ hergebruikt

De Rijksoverheid heeft in haar beleidsdocument “Nederland Circulair in 2050” geschreven dat het streven is om de Nederlandse economie in 2050 volledig te laten draaien op herbruikbare grondstoffen. Dat is een uitstekend streven. Velen lezen daarin echter dat de Nederlandse (bouw)economie volledig moet draaien op hergebruikte grondstoffen: secundaire materialen, voortkomend uit sloop en de urban-mine. Als dit misverstand postvat, dan ligt het voor de hand om te denken dat de winning van primaire grondstoffen niet meer nodig of wenselijk is. Herbruikbaar betekent in het Rijksbeleid echter het oneindig in de kringloop houden van grondstoffen of producten: geen afval meer.

Primair en secundair zijn complementair

Berekeningen van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) en TNO tonen aan dat we zelfs met 100 procent hergebruik van bouw- en sloopafval (hetgeen uiteraard nagestreefd moet worden!) maximaal 20 procent van de vraag naar bouwgrondstoffen kunnen invullen. We bouwen in Nederland tenslotte veel meer dan we slopen. Door het al bestaande woningtekort in combinatie met de groeiende bevolking in Nederland moet er elk jaar een stad ter grootte van Amersfoort aan woningen bijgebouwd worden. Het is dus geen keuze tussen primaire óf secundaire grondstoffen. Beide zijn even hard nodig om invulling te kunnen blijven geven aan de grote vraag naar bouwgrondstoffen.

Uit recent onderzoek, gebaseerd op data van vergunde primaire winningsprojecten, blijkt dat de huidige grind- en industriezandproductie al binnen vijf jaar onder immense druk komt te staan. Tegen 2025 eindigt een aantal belangrijke bestaande projectvergunningen om deze grondstoffen te mogen winnen. Nieuwe vergunningen worden nagenoeg niet verleend. Daar komt nog bij dat het wel 10 tot 15 jaar duurt voordat een nieuwe vergunning is verleend. Hier gaat de BV Nederland een hoge prijs voor betalen. Goed om te weten is dat een winningsproject als voorwaarde kent dat ook andere maatschappelijke doelen worden gerealiseerd. Zoals het creëren van natuurgebieden, realiseren van rivierwaterveiligheid of bijvoorbeeld de aanleg van recreatiegebieden. En projecten vallen of staan met draagvlak onder de omwonenden. Veel overleg is nodig, projectplannen gaan een aantal keer terug naar de tekentafel, dat is een standaard onderdeel van het proces.

Al met al stevenen we met een enorme vaart af op een tekort aan de meest elementaire basisgrondstoffen voor de bouw en de infra, namelijk: zand en grind. De oorzaak daarvan ligt in de stagnatie van vergunningverlening, die is ingegeven door het grote misverstand over de rol van primaire grondstoffen in de circulaire economie.

Circulaire economie, denken vanuit het ontwerp

Wat houdt circulaire economie in? Circulaire economie gaat over kringlopen en staat in het teken van het voorkomen van afval. Als afgestudeerd bioloog in Wageningen denk ik als vanzelf in kringlopen. Biologen zijn opgeleid met kennis over de natuur. De natuur kent geen afval of producten die niet meer nuttig zijn. Alles wat vergaat, kan volledig opnieuw worden gebruikt, tot aan de kleinste atomen toe. Het is een continue cyclus van groeien, uiteenvallen en opnieuw groeien. Dat we ook in de bouw moeten streven naar volledig hergebruik van materialen, is logisch en wenselijk. Als we de les uit de natuur doortrekken, ligt het voor de hand om ook circulariteit in de bouw te benaderen vanuit het ontwerp. En niet, zoals nu vaak gebeurt, vanuit het einde van een bouwcyclus, ofwel vanuit afval.

De grote circulariteitswinst is daarom te behalen voorin de bouwketen, bij het ontwerp. Idealiter ontwerpen we zodanig dat na een levensfase geen afval ontstaat. Alle grondstoffen zijn schoon en het liefst in grotere eenheden eenvoudig gedemonteerd, en kunnen volledig opnieuw worden ingezet. Dit houdt in dat we hoge eisen stellen aan grondstoffen waarmee we de bouwketen opstarten, maar dit draagt uiteindelijk juist bij aan het realiseren van de circulariteitsambities.

De circulaire bouw heeft zowel de leden van Cascade als de leden van BRBS Recycling nodig

Circulair ontwerpen dus als startpunt voor schone ketens. Dit houdt in: verantwoorde winning van grondstoffen van uitmuntende kwaliteit, die schoon en eindeloos herbruikbaar zijn. En dus zeer geschikt zijn voor de start van de ware circulaire bouwketen. Zo werken we direct aan schone ketens van primaire en secundaire grondstoffen. Daarnaast moeten we streven naar een zo schoon en kort mogelijk transport van de winnings- en verwerkingslocaties naar de gebruikslocatie. Dat betekent dat we grondstoffen niet uit het buitenland halen, maar kiezen voor lokaal aanbod. We hebben zowel de bedrijven (winners van primaire materialen en recyclebedrijven) als de grondstoffen in ons eigen mooie Nederland om dit grotendeels lokaal te realiseren.

Leonie van der Voort
Directeur Cascade, vereniging van oppervlaktedelfstoffenwinners

  • Circulaire Economie
  • Recycling
  • Beleid
  • Dossiers
Gerelateerde artikelen
BEwerken ONLINE
CO2-heffingen en de gevolgen voor de sector

De afval- en recyclingbranche kijkt met een optimistische en ietwat kritische blik naar de CO2-heffing van grondstoffen.

BEwerken ONLINE
Financiële zekerheidstelling remt ontwikkeling recyclingbranche?

De doelstelling van het klimaatakkoord is duidelijk: in 2050 moet 95% minder CO2 worden uitgestoten om te voorkomen dat de aarde meer dan 2 graden opwarmt. Gelukkig weten we ook hoe we dit doel moeten...

BRBS Recycling
Wat zijn de gevolgen van de aanwezigheid van PFAS op de circulaire economie?

Het effect van onze welvaart laat al meer dan 50 jaar sporen na in het milieu. Het is ondenkbaar geworden om te kunnen leven zonder organische kunststoffen. Bij de ontwikkeling van deze kunststoffen l...

10_CO2 _2050 website
Van Veldhoven: deel afspraken uit Green Deal moeten wereldwijd gaan gelden

De afspraken over het verplichte hergebruik van materialen, die zijn gemaakt in de Europese Green Deal, zouden wereldwijd moeten gaan gelden. Dat levert een aanzienlijke besparing op van de uitstoot v...

Foto Marieke van der Werf
Circulaire economie is geen middel, maar een doel!

“De ambitie is helder: Nederland wil in 2050 volledig circulair zijn”, schrijft staatssecretaris Vivianne Heijnen in haar voorwoord bij het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) dat begin dit...

BEwerken ONLINE
Verandering van spelregels nodig

In een recent interview met Trudy Rood, senior beleidsonderzoeker en lid van het transitieteam Circulaire Economie Bouw en Aldert Hanemaaijer, Projectleider ICER beiden werkzaam bij het Planbureau voo...

BRBS Recycling
Provinciale CE plannen

Het streven naar een Circulaire Economie bevat een toezegging en uitvoering op ieder niveau. Zo hebben provincies dan ook de verantwoordelijkheid om binnen de eigen provincie een Circulaire Economie a...

BEwerken ONLINE
Risico-inventarisatie en -evaluatie; voor een veilige en gezonde werkplek

Goede arbeidsomstandigheden verbeteren de productiviteit. Bovendien vermindert de kans op ongevallen waarmee de werkgever aan de zorgplicht voldoet. Dat zijn de voordelen van het opstellen van de RI&E...

TAG kaarten
Gemeenten kunnen helpen bij verantwoorde verwerking van teerhoudend asfalt

Er ligt nog circa 40 miljoen ton teerhoudend asfalt in het Nederlandse wegennetwerk. Om het kankerverwekkende teer conform rijksbeleid te vernietigen dient teerhoudend asfalt thermisch te worden gerei...

BRBS Recycling
Hoe mooi kan het zijn, permanente CO2 opslag in betongranulaat

Het is al mooi als je van afval – betonpuin – een hoogwaardige grondstof maakt voor nieuw beton – betongranulaat. Waardoor beton circulair wordt. Nog mooier is het als je tijdens de productie van beto...

BRBS Recycling
Feitenonderzoek immobilisatie

Een immobilisaat is volgens het Landelijk afvalbeheerplan (LAP3) een “technologische ingreep waarbij de fysische en/of chemische eigenschappen van een afvalstof worden gewijzigd, zodanig dat de kans o...

BEwerken ONLINE
Recyclinggranulaat: een betrouwbare grondstof

Beton wordt in Nederland al decennialang gerecycled. Aanvankelijk was het recyclen een oplossing voor het betonafval, maar tegenwoordig een ‘must’ in het kader van de transitie naar een circulaire eco...

BRBS Recycling
Update Pilot brandverzekering

Een brand kan de passie wat ondernemers voor hun bedrijf voelen in één klap verwoesten. Het is één van de grootste nachtmerries voor ondernemers. 's Nachts wakker liggen van een eventuele brand of wak...

BEwerken ONLINE
CO2 reductie kan leiden tot financieel voordeel

Klimaattop, Circulaire Economie en CO2 reductieplannen, alles om onderwerpen als het klimaat en verduurzaming hoger op de agenda te krijgen en de leefomstandigheden op korte, maar vooral lange termijn...

BRBS Recycling
Omgevingswet biedt nieuwe mogelijkheden

BRBS Recycling interviewde Jan van den Broek, Senior Legal Counsel bij VNO-NCW en MKB-Nederland en adviseur omgevingsrecht over de Omgevingswet die op 1 juli 2022 van kracht moet worden. De wet is kla...

BEwerken ONLINE
Brand is niet per definitie failliet

Branden bij bedrijven zijn helaas niet voor 100% uit te sluiten. Wel is het mogelijk de kans op brand aanzienlijk te verkleinen. Burghgraef van Tiel & Partners is gespecialiseerd in het beoordelen van...

BEwerken ONLINE
Financiële zekerheid: geest uit het verleden

De overheid wil de inwerkingtreding van de Omgevingswet aangrijpen voor een uitbreiding van het instrument financiële zekerheid. Het is de bedoeling dat het bevoegd gezag afvalverwerkende bedrijven ka...

BEwerken ONLINE
Nieuwe versie AERIUS Calculator geeft hogere berekende stikstofdepositie aan

Vanaf 15 oktober 2020 moet de release van een nieuwe versie van AERIUS Calculator worden gebruikt om stikstofdepositieberekeningen uit te voeren, waarmee onder meer het effect van een industriële acti...

BEwerken ONLINE
Inventariseren Zeer Zorgwekkende Stoffen in afvalstoffen: wie is aan zet?

Veel bedrijven in de sloop- en recyclingsector worden de laatste tijd geconfronteerd met verzoeken van het bevoegd gezag om inzichtelijk te maken of, en zo ja, welke Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) in...

BEwerken ONLINE
Regeling voor TAG als gevaarlijk afval blijft van kracht

Ruim een jaar geleden trad op 16 oktober 2021 de “Regeling tot wijziging van de Regeling Europese afvalstoffenlijst en de Activiteitenregeling milieubeheer” (hierna te noemen: de Regeling) in werking....

Asfalteren_Almere_Roof2Road_small
CO2-arm beton voortaan standaard voor grote vastgoedontwikkelaars en bouwers Elf grote vastgoedontwikkelaars, bouwbedrijven en zogeheten techniek, bouw en infra-ondernemingen ga...

Bouwafval
Herziene EVOA vanaf 2026 Grensoverschrijdend afvaltransport is onderworpen aan de regels van de Europese Verordening Overbren...

Recyclingsymposium.02
Recyclingsymposium 2024: Ruimte voor de Circulaire Economie ‘Wie neemt de verantwoordelijkheid?!’ Is zowel de vraag als een oproep richting onze maatschappij en...

Prezero.02
Ondernemerschap cruciaal voor de circulaire economie “Als we praten over de circulaire economie dan praten we, gek genoeg, vooral over afvalbeleid en nie...

Circulair_Slopen
Bedrijfsleven slaat handen ineen voor een circulaire economie “Wat we nodig hebben, zijn heldere doelen, de vraag naar circulaire producten en materialen en een s...

Nieuwsbrief

* verplicht

Sponsored content

Partner content

Bouwafval

Herziene EVOA vanaf 2026

Grensoverschrijdend afvaltransport is onderworpen aan de regels van de Europese Verordening Overbrenging Afvalstoffen (EVOA). De oude EVOA uit 2006 is op 20 mei 2024 vervangen. In deze bijdrage sta ik stil bij een aantal belangrijke wijzigingen die stapsgewijs vanaf 2026 ingaan. lees meer

Wood-waste

Het certificeren van recycled content volgens KOMO BRL7010

Termen als ‘climate change’, ‘de green deal’ en ‘circulariteit’ worden bijna dagelijks wel ergens in een krant, vakblad of het journaal genoemd. Zowel op nationaal, Europees als globaal niveau is hier heel veel aandacht voor en dat wordt (gelukkig) steeds meer. lees meer