We use cookies from third party services for marketing activities and to offer you a better experience. Read about how we use cookies and how you can control them by clicking "Privacy Preferences".

Privacy Preferences

When you visit any website, it may store or retrieve information through your browser, usually in the form of cookies. Since we respect your right to privacy, you can choose not to permit data collection from certain types of services. However, not allowing these services may impact your experience.

  • Privacy Policy
    When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.
    REQUIRED
  • Content Delivery Network
    These cookies enable the website to provide enhanced functionality and personalization. They may be set by us or by third party providers whose services we have added to our pages. If you do not allow these cookies then some or all of these services may not function properly.
    REQUIRED
  • Functional (Your preferences for this site)
    Functionality cookies allow websites to remember the user's site preferences and choices they make on the site including username, region, and language. This allows the website to provide personalized features like local news stories and weather if you share your location. They are anonymous and don't track browsing activity across other websites. Functionality cookies can include first party, third party, persistent or session cookies.
  • Statistics (Info on how we can get better)
    These cookies allow us to count visits and traffic sources so we can measure and improve the performance of our site. They help us to know which pages are the most and least popular and see how visitors move around the site, which helps us optimize your experience. All information these cookies collect is aggregated and therefore anonymous. If you do not allow these cookies we will not be able to use your data in this way.
  • Marketing (Advertisement Delivery Network)
    These cookies may be set through our site by our advertising partners. They may be used by those companies to build a profile of your interests and show you relevant adverts on other sites. They do not store directly personal information but are based on uniquely identifying your browser and internet device. If you do not allow these cookies, you will experience less targeted advertising.

Privacy policy

Verandering van spelregels nodig

donderdag 29 juni 2023

In een recent interview met Trudy Rood, senior beleidsonderzoeker en lid van het transitieteam Circulaire Economie Bouw en Aldert Hanemaaijer, Projectleider ICER beiden werkzaam bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) sprak BEwerken met hen over de kansen en uitdagingen voor de circulaire economie (CE) in Nederland.

Delen

Het PBL vormt een brug tussen wetenschap en beleid door het bijeenbrengen van kennis en het geven van advies aan de overheid. Het is bedoeld om beleidsmakers te voorzien van evidence-based informatie en aanbevelingen, zodat de overheid weloverwogen beslissingen kan nemen. Tevens brengt het PBL actief aandachtspunten in en geeft op verzoek informatie aan het ministerie en het kabinet.

Het Circulaire Economiedebat is in Nederland al een tijdje aan de gang, waarbij Trudy opmerkt dat er een langdurig parlementair debat is geweest. Het PBL-team heeft diverse keren kennis aangedragen om de discussie te voeden, onder meer over mogelijke doelen voor een circulaire economie en in de Integrale Circulaire Economie Rapportages, waarin de voorgang van de transitie naar een circulaire economie wordt geschetst.

In februari van dit jaar publiceerde het ministerie van IenW het Nationaal Plan Circulaire Economie (NPCE), waarin een reeks ambitieuze doelstellingen voor het land worden geschetst. Er is een enorme ambitie vanuit het NPCE, maar ook een mismatch tussen ambitie en ingezet beleid, aldus Aldert. Zowel het PBL als de Sociaal- Economische Raad (SER) hebben dan ook feedback gegeven op het plan, dat is samengevat in een reflectiebrief. Trudy: ‘Hierin hebben we verwezen naar het genereus opgestelde budget voor het klimaat, maar beperkte budget voor de Circulaire Economie. Zo wordt door implementatie van dit beleid vooral gekeken naar de achterkant, namelijk de recycling, terwijl we juist ook ons moeten focussen op de voorkant. En dat is helaas nog minder uitgewerkt in het NPCE. Zolang we de spelregels niet veranderen, gaan we het niet redden om tot een Circulaire Economie te komen.

Een van de adviezen van het PBL richting de opstellers van het NPCE is: “Overweeg een dynamische aanpak om innovatie te bevorderen” Hierbij zetten de koplopers de ondergrens en worden de volgers verplicht deze ondergrens minimaal aan te houden. Kunnen jullie hier meer over vertellen?

’Als totale economie staan we nog aan de beginfase op weg naar een circulaire economie en het is juist nu interessant voor bedrijven om te laten zien dat ze koploper zijn. Als we kijken naar de best presterende partijen, zouden die het voortouw kunnen nemen en een basis kunnen zetten voor de mogelijkheden. Er zijn al partijen bezig met modulair bouwen, het ontwikkelen van circulaire inkoopeisen enzovoort. Die resultaten zou je verplicht kunnen stellen voor alle bedrijven tussen nu en vijf jaar. Dit zou andere bedrijven stimuleren om meer circulaire praktijken toe te passen en erkenning en differentiatie bieden aan degenen die vooroplopen.’

Trudy stelt dat Nederlandse bedrijven zouden kunnen profiteren van de mogelijkheid om leiders te worden in de CEbeweging, erop wijzend dat dit hen een concurrentievoordeel zou kunnen opleveren op de EU-markt. De Europese Unie stelt steeds meer eisen stelt aan bedrijven om circulaire praktijken toe te passen, en Nederlandse bedrijven zouden er baat bij hebben om voorop te lopen. ‘Hoewel de uitvoering van het beleid een uitdaging kan blijken te zijn, is het een kans voor bedrijven om te innoveren en zich te onderscheiden in een snel ontwikkelende industrie.

‘Ooit waren de doelstellingen voor de UPV’s ambitieus, maar dat is verleden tijd. Het resultaat van de huidige structuur is vooral laagwaardige recycling. De huidige UPVdoelen geven bedrijven echter geen prikkels voor hoogwaardige recycling en om in productontwerp en -gebruik aandacht te geven aan het verminderen van het grondstoffengebruik of een langere levensduur. UPV is een belangrijk instrument in het NPCE, maar vraagt wel om ambitieuzere doelen. En dan bij voorkeur oplopende doelen in de tijd, zodat bedrijven structureel gestimuleerd worden om te innoveren. De bedrijven die duurzamere bedrijfsvoering en uitvoering omarmen, zullen dan een concurrentievoordeel op de markt hebben.

Hoewel deze “oude” systemen tot goede stappen hebben geleid, moeten we niet meer tevreden zijn met 65% recycling en inzameling. Zo zijn er hoopvolle voorbeelden van UPV’s in de textielbranche’ vult Aldert aan.

Beschikbaarheid van voldoende kritieke grondstoffen voor de energietransitie wordt in het NPCE geadresseerd, en is verder uitgewerkt in de Nationale Grondstoffenstrategie (EZK, 2022). Om de beschikbaarheid van kritieke grondstoffen te vergroten, is onder andere aandacht nodig voor circulair ontwerp, hergebruik van onderdelen en het realiseren van een hoogwaardige recycling infrastructuur. Verdienen deze punten verdienen meer aandacht, ook in het NPCE?

‘We moeten verder gaan dan alleen de focus op afvalvermindering en recycling en ons concentreren op het grotere probleem van grondstoffen schaarste. Naarmate de wereldbevolking en consumptie groeit, zal de vraag naar hulpbronnen toenemen. Recycling alleen zal niet voldoende zijn om deze uitdaging aan te gaan. De vraag naar kritieke grondstoffen, zoals lithium, zal met name sterk toenemen. Grondstoffen als Lithium krijgt de recyclingbranche binnen via producten, maar moeten we exporteren omdat we dit als land zelf niet kunnen verwerken. Ook aan de voorkant is innovatie in het ontwerp van producten nodig om te zorgen dat dergelijke grondstoffen na de levensduur makkelijker zijn te recyclen.’

Trudy: ‘zo zit er een spanning tussen kwantiteit en kwaliteit. Nederland exporteert veelal afgedankte apparaten, omdat er weinig capaciteit is om die schaarse grondstoffen eruit te halen. Alleen een doelstelling op basis van percentages zoals in het afvalbeleid helpt daar niet bij. Hiervoor is apart beleid aan zowel de voor- als achterkant nodig. Nadenken over hoe efficiënt om te gaan met grondstoffen en het verminderen van het gebruik van primaire grondstoffen om minder milieudruk te veroorzaken, is essentieel. In opdracht van CB’23 wordtonderzocht wat de rol van een UPV in de Circulaire Bouweconomie zou kunnen zijn. Als je kijkt naar de flowcharts over materiaalstromen in de Nederlandse Economie die in de ICER 2023 staan zie je dat juist in de gebouwde omgeving een hele lage materiaalomloopsnelheid is. Is zo’n UPV dan wel een goed idee?)

Er zijn twee sporen zo stelt Trudy, kijkend naar de huidige oude gebouwen en wat daaruit voort zal komen, daar zou een UPV bij kunnen helpen, alhoewel de focus dan nog erg op recycling ligt en minder op hergebruik. Het tweede spoor is het bedenken van oplossingen aan de voorkant. Zo hebben we een woningopgave van 900.000 woningen. Die zouden zo circulair mogelijk ontworpen en gebouwd moeten worden zodat de meeste grondstoffen en materialen in de toekomst weer te gebruiken zijn. Op korte termijn kunnen we ook kijken naar het ontwerp en bouw van de benodigde installaties die nodig zijn in de bouwsector. Daar kunnen we ons richten op het modulair ontwerpen, reparatie en hergebruik van materialen nadat een dergelijke installatie defect is of vervangen moet worden.

Inzicht in hergebruik en reparatie is iets wat sinds de vorige ICER op de agenda staat, maar in werkelijkheid lastig te meten is. In de laatste ICER heeft het PBL moeten constateren dat er ondanks uitgevoerde studies, nog geen goed totaalbeeld is van de hergebruik- en reparatiefase van producten. Zo zijn er in verschillende branches meetmethodieken om dit bij te houden, zoals bijvoorbeeld in de textielbranche, waar kringloopwinkels bijhouden wat ze binnenkrijgen en weer verkopen als product. Aldert: ‘We zouden per productgroep een miniversie van ICER moeten hebben en niet puur blijven staren op recycling.

ICER 2023: Halvering Nederlands grondstoffengebruik in 2030 wordt met huidige trends niet bereikt. Wat is volgens het PBL de eerste maatregel die we zouden moeten nemen om het grondstoffengebruik te halveren?

De heilige graal is er niet, het is een mix van maatregelen en verschillende stappen, geven Aldert en Trudy aan. ‘Primaire grondstofbelasting, maar ook normering en wetgeving zijn nodig. Als we het gebruik van grondstoffen willen verminderen zodat we minder milieudruk veroorzaken, zullen we ervoor moeten zorgen dat ze niet verloren gaan. Dat betekent dat je storten en verbranden van grondstoffen zoveel mogelijk wilt voorkomen. Preventie aan de voorkant is altijd beter dan achteraf pleisters plakken. Bestaande instrumenten kunnen beter worden benut. Zo kunnen bij circulaire inkopen en UPV verdergaande eisen worden gesteld voor bijvoorbeeld een verplicht aandeel van recyclaat in producten. Cruciaal is daarbij de uitwerking en vormgeving van de instrumenten. The devil is in the details’.

  • Circulaire Economie
  • Recycling
  • Beleid
  • Dossiers
Gerelateerde artikelen
Foto Marieke van der Werf
Circulaire economie is geen middel, maar een doel!

“De ambitie is helder: Nederland wil in 2050 volledig circulair zijn”, schrijft staatssecretaris Vivianne Heijnen in haar voorwoord bij het Nationaal Programma Circulaire Economie (NPCE) dat begin dit...

BRBS Recycling
Provinciale CE plannen

Het streven naar een Circulaire Economie bevat een toezegging en uitvoering op ieder niveau. Zo hebben provincies dan ook de verantwoordelijkheid om binnen de eigen provincie een Circulaire Economie a...

BRBS Recycling
Hoe mooi kan het zijn, permanente CO2 opslag in betongranulaat

Het is al mooi als je van afval – betonpuin – een hoogwaardige grondstof maakt voor nieuw beton – betongranulaat. Waardoor beton circulair wordt. Nog mooier is het als je tijdens de productie van beto...

BRBS Recycling
Feitenonderzoek immobilisatie

Een immobilisaat is volgens het Landelijk afvalbeheerplan (LAP3) een “technologische ingreep waarbij de fysische en/of chemische eigenschappen van een afvalstof worden gewijzigd, zodanig dat de kans o...

BEwerken ONLINE
Recyclinggranulaat: een betrouwbare grondstof

Beton wordt in Nederland al decennialang gerecycled. Aanvankelijk was het recyclen een oplossing voor het betonafval, maar tegenwoordig een ‘must’ in het kader van de transitie naar een circulaire eco...

BEwerken ONLINE
CO2-heffingen en de gevolgen voor de sector

De afval- en recyclingbranche kijkt met een optimistische en ietwat kritische blik naar de CO2-heffing van grondstoffen.

BEwerken ONLINE
Financiële zekerheidstelling remt ontwikkeling recyclingbranche?

De doelstelling van het klimaatakkoord is duidelijk: in 2050 moet 95% minder CO2 worden uitgestoten om te voorkomen dat de aarde meer dan 2 graden opwarmt. Gelukkig weten we ook hoe we dit doel moeten...

BEwerken ONLINE
“Met alleen hergebruik van grondstoffen, redden we het niet in de bouw”

De komende jaren zijn in Nederland honderdduizenden nieuwe woningen nodig. We mogen deze ambitieuze plannen niet laten stuklopen op een groot onderschat én onbekend probleem: de beschikbaarheid van el...

BRBS Recycling
Wat zijn de gevolgen van de aanwezigheid van PFAS op de circulaire economie?

Het effect van onze welvaart laat al meer dan 50 jaar sporen na in het milieu. Het is ondenkbaar geworden om te kunnen leven zonder organische kunststoffen. Bij de ontwikkeling van deze kunststoffen l...

10_CO2 _2050 website
Van Veldhoven: deel afspraken uit Green Deal moeten wereldwijd gaan gelden

De afspraken over het verplichte hergebruik van materialen, die zijn gemaakt in de Europese Green Deal, zouden wereldwijd moeten gaan gelden. Dat levert een aanzienlijke besparing op van de uitstoot v...

Green_Collective_WEB
Gezamenlijke inzameling bedrijfsafval bespaart 853.823 kilometers

Op 11 september 2023 vierden recyclers Renewi en PreZero de vijfjarige samenwerking in Green Collective. Vijf jaar geleden gestart als een white label initiatief in Gouda en inmiddels is het white lab...

Foto einde afval
Prioritering van materiaalstromen voor Europese einde-afvalcriteria

De Europese Green Deal1 heeft als doel de EU te transformeren tot een moderne, grondstoffenefficiënte en competitieve economie, vooral door economische groei te ontkoppelen van het gebruik van hulpbro...

BRBS Recycling
Proeftuin menggranulaat met minder betongranulaat (<50%)

Van de in april gepresenteerde proeftuinen is die van menggranulaat met minder betongranulaat er eentje. In de proeftuin wil BouwCirculair in de praktijk aantonen of het kwalitatief en technisch mogel...

BEwerken ONLINE
Circulair bouwen met het Moederbestek

Dat we met circulariteit aan de slag moeten in de bouw, dat is wel duidelijk. Ambities vanuit de EU, de Nederlandse regering en het Betonakkoord kunnen echter alleen waargemaakt worden als we ook aan ...

BEwerken ONLINE
Biobased bouwen: de noodzaak, de kansen en fantastische voorbeelden

Biobased bouwen is een duurzaam, circulair en hernieuwbaar alternatief voor traditionele bouw in beton, staal, baksteen en kalkzandsteen. Gedreven door maatschappelijke ontwikkelingen, zoals grondstof...

betongranulaat_web
Het Circulair Materialenplan

LAP3 is een plan dat op landelijk niveau wordt opgesteld en waarmee vergunningverleners bij omgevingsdiensten rekening dienen te houden. Het LAP is daarmee bepalend voor de vraag welke activiteiten me...

Vincent Gruis_web
Bouwen, verbouwen en demonteren met een zo laag mogelijke milieubelasting

Eind 2018 is een Transitieteam Circulaire Bouw Economie (CBE) gestart dat bestaat uit vertegenwoordigers van overheden en de bouw en GWW-sector. BEwerken interviewde Vincent Gruis, voorzitter van Tran...

BEwerken ONLINE
Vulstoffen

Vulstof is een fijn materiaal met korrels kleiner dan 63 μm. Vulstoffen worden gebruikt in beton en in asfalt, maar kennen ook toepassingen in vele andere industrieën (verf, kunststof, voeding, kerami...

Recypedia
Hydraulische slak

Hydraulisch recyclinggranulaat is een mengsel van meng- of betongranulaat waaraan 5 tot 20 % (m/m) hydraulische slak is toegevoegd. Hydraulische slak, ook wel stabilisator genoemd, heeft de eigen-scha...

BEwerken ONLINE
Op weg naar meer hergebruik met circulaire regelgeving

Platform CB’23 actieteam Toekomstig hergebruik doet aanbevelingen Afgelopen jaar heeft een nieuw actieteam Toekomstig hergebruik zich gebogen over kansen en belemmeringen in technische wet- en regelge...

Asfalteren_Almere_Roof2Road_small
CO2-arm beton voortaan standaard voor grote vastgoedontwikkelaars en bouwers Elf grote vastgoedontwikkelaars, bouwbedrijven en zogeheten techniek, bouw en infra-ondernemingen ga...

Bouwafval
Herziene EVOA vanaf 2026 Grensoverschrijdend afvaltransport is onderworpen aan de regels van de Europese Verordening Overbren...

Recyclingsymposium.02
Recyclingsymposium 2024: Ruimte voor de Circulaire Economie ‘Wie neemt de verantwoordelijkheid?!’ Is zowel de vraag als een oproep richting onze maatschappij en...

Prezero.02
Ondernemerschap cruciaal voor de circulaire economie “Als we praten over de circulaire economie dan praten we, gek genoeg, vooral over afvalbeleid en nie...

Circulair_Slopen
Bedrijfsleven slaat handen ineen voor een circulaire economie “Wat we nodig hebben, zijn heldere doelen, de vraag naar circulaire producten en materialen en een s...

Nieuwsbrief

* verplicht

Sponsored content

Partner content

Circulair_Slopen

Bedrijfsleven slaat handen ineen voor een circulaire economie

“Wat we nodig hebben, zijn heldere doelen, de vraag naar circulaire producten en materialen en een stabiel beleid. Dan is het voor ondernemers mogelijk om meer circulaire verdienmodellen te realiseren. Met ook voldoende financiële middelen om echt te innoveren. lees meer

VanDenNoortJubileum

80 jaar Van den Noort – een familieportret

Toen Kees van den Noort in 1944 begon met een handel in zand en grind kon hij niet bevroeden dat hij de daarmee de basis heeft gelegd voor een bedrijf dat in 2024 ongeveer honderd medewerkers heeft en waarbij zijn twee kleindochters Joyce en Babs en kleinzoon Cees aan het roer staan. Op donderdag 12... lees meer