CO2-heffingen en de gevolgen voor de sector
donderdag 14 juli 2022
De afval- en recyclingbranche kijkt met een optimistische en ietwat kritische blik naar de CO2-heffing van grondstoffen.
BEwerken sprak met Sander de Bruyn, hoofdeconoom en Marijn Bijleveld Senior Researcher bij CE Delft over de gevolgen van de CO2-beprijzing op de afval- en recyclingbranche. Zij zien deze maatregel als een accelerator voor verduurzaming en geloven in het innovatieve karakter van de branche als het gaat om het vinden van alternatieven voor primaire grondstoffen.
Er bestaat al een CO2-heffing via het Europese systeem van emissiehandel (EU ETS). In dit systeem leveren deelnemers voor iedere ton CO2 die zij uitstoten één emissierecht in. Het is gericht op grotere bedrijven met een uitstoot hoger dan 25 kton CO2 per jaar. Afvalbedrijven in Nederland vallen hier niet onder. Doordat er een jaarlijks teruglopend aantal emissierechten voorhanden is, wordt op termijn bespaard op CO2. Bedrijven die rechten over hebben kunnen deze verkopen aan bedrijven die rechten tekort komen op een handelsbeurs. Vraag en aanbod bepalen zo een prijs per ton CO2. Die beloopt momenteel zo’n 90 Euro. Daarnaast is er een Nederlandse CO2 heffing. De prijs daarvan is afgestemd op de ETS-beprijzing.
De CO2-heffing is een extra stimulans bij het verduurzamen van bedrijfsmatige activiteiten. Deze heffing betreft een minimumprijs die betaald moet worden door de producerende bedrijven bij het uitstoten van CO2 door de activiteiten op hun bedrijventerrein (scope 1 en 2). Hierbij geldt: stijgen de emissieprijzen, dan daalt de nationale heffing. Dit gebeurt ook andersom.
De prijs van CO2
Met de CO2-heffing heeft de Nederlandse overheid heeft een stabiel prijspad gecreëerd voor de industrie. De ETS prijs steeg in 2005, van €20 naar €30 per ton. Toen in 2006 bleek dat er meer emissierechten in omloop waren dan dat er vraag naar was, daalde deze prijs naar een dieptepunt. Met als gevolg dat dit geen stabiele stimulans was voor verduurzaming. Ditzelfde gebeurde in de jaren na de financiële crisis van 2009. Hierdoor is besloten om een minimumprijs voor CO2 in te stellen, waarbij de ETS prijs in mindering wordt gebracht op de te betalen CO2-heffing .
Wat betekent CO2-beprijzing voor de sector?
Al een groot deel van de recyclingbranche maakt gebruik van groene stroom. In dat geval zullen recyclers niet veel merken van CO2-beprijzing. CO2-beprijzing heeft vooral effect op energie-intensieve bedrijfstakken. De CO2-heffing maakt primaire grondstoffen, geproduceerd met fossiele energie, duurder, wat een extra kans is voor de recyclingbranche. Maar ook bij energie-intensieve recycleprocessen die worden ingevuld met fossiele energie zal een recycler wel de CO2-beprijzing gaan merken. Of en hoe groot het voordeel is voor secundaire materialen vs primaire materialen hangt dus af van de energie-intensiteit van de productieprocessen.
Bij Portlandcement speelt daarnaast de directe CO2-uitstoot bij productie, wat cement en beton een vreemde eend in de bijt maakt ten opzichte van andere bouwmaterialen, stelt Marijn Bijleveld. Dat cement wordt hierdoor duurder en ook dat is een goede reden om naar alternatieve bindmiddelen te blijven zoeken. Sander de Bruyn: “we zien het al in de staalindustrie, er is een groot verschil tussen energiebehoefte tussen primair en secundair staal, waardoor meer kansen komen voor de afzetmarkt van secundair staal als je CO2 fors gaat beprijzen.”
Dit is interessant, want naast het prijseffect op grondstoffen kan dit ook betekenen dat er alternatieve grondstoffen worden gezocht die in de toekomst mogelijk minder goed te recyclen zijn. Sander de Bruyn: “we moeten waken voor een negatieve houding ten opzichte hiervan. Ik geloof namelijk in het grote oplossend vermogen van de recyclingbranche.”
Zo refereert Sander de Bruyn naar een onderzoek waarin men gekeken heeft naar de trend van de grondstoffenmarkt gedurende 300 jaar. Bij schaarste zullen de prijzen stijgen. Hierna komt de industrie in actie door het vinden van nieuwe winningslocaties, ontwikkelen van alternatieven en recyclingtoepassingen, waardoor de prijzen van de grondstoffen op hun beurt weer dalen.
ETS reductiemaatregelen
CO2 opslag onder de grond is erkend als reductiemaatregel in het ETS systeem. Dit is een onderwerp dat aan verandering en discussie onderhevig is, aldus Sander de Bruyn. Alle maatregelen moeten eerst erkend worden. Zijn ze dat niet, dan kunnen ze niet toegerekend worden. Het voornaamste punt hierbij is de controleerbaarheid. De Europese Commissie stelt dat een dergelijke toekenning van een reductiemaatregel objectief waarneembaar moet zijn. Daarom is bijvoorbeeld de absorptie van CO2, bijvoorbeeld opname van CO2 in betongranulaat (carbonatatie) binnen het ETS systeem niet gehonoreerd als maatregel. Verder is de Europese Commissie bang voor dubbeltellingen.
Met alleen CO2-heffing weet de Rijksoverheid ook dat niet alle duurzaamheidsdoelstellingen bereikt kunnen worden. Zowel de primaire als secundaire sector moeten blijven verduurzamen. Zo blijkt uit onderzoek van de Europese Commissie dat het voor iedere industrie mogelijk is om zero carbon te realiseren. Kunnen we dit bewerkstelligen door te blijven verduurzamen, te innoveren en efficiënter te produceren?
- Beleid
Hitte, droogte, bosbranden. Extreme regenval, aardverschuivingen, overstromingen. De zomer van 2021 was er één van natuurrampen. Vandaag is het voor eenieder duidelijk dat het belangrijker is dan ooit...
De transitie naar een circulaire economie ligt ongetwijfeld als onderwerp op de onderhandelingstafel. Met dit schrijven pleiten de Founding Fathers van GrondstoffenPoort om instrumenten in te zetten d...
Het gebruik van gerecycled kunststof loopt snel terug - tijdelijk of zelfs structureel als maatregelen uitblijven. Die al langer bestaande trend wordt nog eens versterkt door de corona-crisis. Wat moe...
Sponsored content
Partner content
Beleid
De recyclingbranche in de etalage
3 augustus 2023 In 2021 werd Staatsbosbeheer door Pointer op de vingers getikt, nadat er plasticvervuiling was gevonden in de half verharde paden. Er werden naar aanleiding van deze uitzending Kamervragen gesteld en de directie van Staatsbosbeheer gaf aan dit zo spoedig mogelijk te willen oplossen. BEwerken sprak m... lees meer
Legal
Snellere vergunningverlening onder de Omgevingswet?
11 september 2023 Een veelgehoorde verzuchting is dat het veel te lang duurt voordat de overheid een vergunning verleent. De Omgevingswet moet vergunningverlening sneller, efficiënter en beter maken. In dit artikel sta ik stil bij de huidige en toekomstige voorbereidingsprocedures voor de omgevingsvergunning milieu (... lees meer