We use cookies from third party services for marketing activities and to offer you a better experience. Read about how we use cookies and how you can control them by clicking "Privacy Preferences".

Privacy Preferences

When you visit any website, it may store or retrieve information through your browser, usually in the form of cookies. Since we respect your right to privacy, you can choose not to permit data collection from certain types of services. However, not allowing these services may impact your experience.

  • Privacy Policy
    When you visit any of our websites, it may store or retrieve information on your browser, mostly in the form of cookies. This information might be about you, your preferences or your device and is mostly used to make the site work as you expect it to. The information does not usually directly identify you, but it can give you a more personalized web experience. Because we respect your right to privacy, you can choose not to allow some types of cookies. Click on the different category headings to find out more and manage your preferences. Please note, blocking some types of cookies may impact your experience of the site and the services we are able to offer.
    REQUIRED
  • Content Delivery Network
    These cookies enable the website to provide enhanced functionality and personalization. They may be set by us or by third party providers whose services we have added to our pages. If you do not allow these cookies then some or all of these services may not function properly.
    REQUIRED
  • Functional (Your preferences for this site)
    Functionality cookies allow websites to remember the user's site preferences and choices they make on the site including username, region, and language. This allows the website to provide personalized features like local news stories and weather if you share your location. They are anonymous and don't track browsing activity across other websites. Functionality cookies can include first party, third party, persistent or session cookies.
  • Statistics (Info on how we can get better)
    These cookies allow us to count visits and traffic sources so we can measure and improve the performance of our site. They help us to know which pages are the most and least popular and see how visitors move around the site, which helps us optimize your experience. All information these cookies collect is aggregated and therefore anonymous. If you do not allow these cookies we will not be able to use your data in this way.
  • Marketing (Advertisement Delivery Network)
    These cookies may be set through our site by our advertising partners. They may be used by those companies to build a profile of your interests and show you relevant adverts on other sites. They do not store directly personal information but are based on uniquely identifying your browser and internet device. If you do not allow these cookies, you will experience less targeted advertising.

Privacy policy

Circulariteitsambities recycling worden gefrustreerd door regels

donderdag 19 december 2024

Onder invloed van circulaire maatschappelijke doelen zijn er veel ambities om de recyclingindustrie naar een hoger plan te tillen. Zowel de overheid als het bedrijfsleven streven naar het sluiten van ketens, innovatie in recyclingtechnieken en hoogwaardige recycling. Dit leidt tot onder meer specialisatie in de verwerking van specifieke afvalstromen, zoals kunststoffen, teerhoudende stromen, asbesthoudende stromen en matrassen. Sommige dingen lukken, maar vele niet.

Delen

Dit leidt tot onder meer specialisatie in de verwerking van specifieke afvalstromen, zoals kunststoffen, teerhoudende stromen, asbesthoudende stromen en matrassen. Sommige dingen lukken, maar vele niet. Wat is er aan de hand? In de media is al veel te lezen over marktomstandigheden en over de toch al grote uitdagingen die er zijn om tot voldoende aanvoer (grondstoffen) te komen en voldoende afzet te krijgen en die te behouden. Maar in toenemende mate is ook regelgeving een uitdaging op zichzelf.

Er zijn vele regels en doelen te benoemen, waar de recyclingsector veel last van heeft. Zo veel last dat vele ondernemers dreigen de handdoek in de ring te gooien. Moedeloos wordt men er van!

Regelreflex

Bij incidenten ontstaat er vanuit politiek en beleid een regelreflex. Zonder eerst serieus te kijken naar waar de oorzaak zit en waar goede handhaving soelaas had geboden, wordt gesteld dat de regels worden aangetrokken. Dit om de burger gerust te stellen. Maar de burger wordt er niet geruster op als de overheid stelt dat eigen regels niet te vertrouwen zijn. Een voorbeeld is plastic in recyclinggranulaat. Kamervragen, die zijn gesteld op basis van een tv-uitzending, hebben geleid tot de opdracht aan het ministerie om aanvullende, strengere regels te stellen. In de gesprekken die volgden, stelde de sector zelf voor om tot wettelijke verankering van strengere regels over te gaan. Daaropvolgend werd vanuit de overheid teruggekoppeld dat hiervoor geen wetenschappelijke basis bestaat. Waarom dan die reactie van de Staatssecretaris? De georganiseerde sector pakt nu toch zelf door via private regels, maar dat is suboptimaal, omdat er ook een deel van de sector is die deze regels makkelijk kan ontlopen.

Zeer Zorgwekkende Stoffen

Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) zijn ooit gepromoot als een onderwerp dat de circulariteit gaat helpen. Er zijn veel regels: Landelijk Afvalbeheersplan, ZZS-Omgevingswet (BAL, Regeling bodemkwaliteit), Besluit melden afvalstoffen en meerdere Europese regelingen. En op basis van de decentrale bevoegdheden kan iedere omgevingsdienst nog extra eigen regels en eisen stellen. Deze regels leggen vooral verplichtingen op bij het bedrijfsleven, dat de druk van ZZS moet verminderen. Het doel is goed. En ook de Nederlandse aanpak, om Europa te bewegen beleid te maken, waardoor het gebruik van deze stoffen in primaire producten wordt aangepakt. Het probleem is dat er gebrek is aan uitvoerbare invulling van de regelgeving: de hoe-vraag. Dat moet de sector zelf uitzoeken. En de vraag: wanneer is het goed? Wanneer heeft het bedrijf voldoende gedaan om ZZS te minimaliseren? Er is geen uitvoeringskader. Zowel omgevingsdiensten als bedrijven weten niet waar ze aan toe zijn. Voor PFAS in grond heeft de ontwikkeling van deze regels al jaren geduurd, maar er zijn nog ontelbaar meer ZZS.

Risico

Gevolg is dat ieder voor zich zijn rol pakt en er in de markt onnodig veel onrust, ongemak en kosten ontstaan. Het ingezette decentrale beleid leidt tot regionale verschillen, die ingrijpen op de uitgangspunten van gelijke markt. Het helpt niet dat er zeer veel specialistische kennis nodig is voor het tackelen van dit onderwerp, iets dat juist roept om centrale aanpak. Het bedrijf moet de Omgevingsdienst én de afnemer overtuigen van zijn eigen goede aanpak met ZZS. Maar wie gelooft dit? Het is het verhaal van de slager die zijn eigen vlees keurt. De regelgeving creëert daarmee een enorm risico voor de afzetbaarheid van secundaire grondstoffen. Gevolgen kunnen hopelijk nog enigszins worden beperkt als samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven snel wordt opgepakt, met het oog op goed uitvoerbare regels, maar het blijkt moeilijk om tot die stap te komen.

Besluit melden afvalstoffen

Als ‘ontdoeners’ afval aanbieden aan een verwerker, moet hierbij in de meeste gevallen informatie worden geleverd via de begeleidingsbrief. Dit is geregeld in het Besluit melden afvalstoffen. Per 1 januari 2025 wordt dit besluit uitgebreid met de regel dat de ontdoener die ZZS in haar vergunning heeft staan, de naam van deze stof meldt aan het afvalbedrijf. Dat is op zich mooi, maar de informatie die vervolgens kan leiden tot invulling van de minimalisatieverplichtingen ontbreekt. Er is immers verzuimd om de informatieplicht bij de ontdoener te leggen. De uitwerking is dat afvalbedrijven moeten gaan vragen om de informatie: dit gaat leiden tot een onderhandeling, die deels commercieel van aard is. Dit werkt mijns inziens niet. Het is bovendien een lastenverzwaring voor de afval- en recyclingbedrijven en het is zuur als zo'n regeling niet werkt. Het gaat in tegen het principe: de vervuiler betaalt. Er is wel een gesprek over met het ministerie, maar ondanks inmenging van de Tweede Kamer komt er nog steeds geen beweging in dit dossier.

Onvoldoende voeling

De regels in de Omgevingswet over Financiële zekerheid voor afvalbedrijven zijn misschien wel het beste voorbeeld van de misgeslagen plank. Ook hier is geen uitvoeringkader voor en ook hier moeten omgevingsdiensten het maar gaan uitvechten met bedrijven. De regels ontzien bovendien nog de belangrijkste doelgroepen, waardoor de goedwillende bedrijven opdraaien voor kosten, waar zij part noch deel aan hebben. Een contradictie die niet is uitgekristalliseerd, maar die onnodig miljarden aan dood geld kunnen gaan opleveren, die niet worden geïnvesteerd in circulariteit, ondernemerschap en innovatie. Ook bij de Regeling bodemkwaliteit ‘22 lijkt bij de totstandkoming onvoldoende voeling te zijn geweest met de uitvoerende partijen. Hier worden de goede intenties van de aanpassingen in deze regelgeving ondersteund, maar is het opnieuw de uitvoerbaarheid van de regels die weinig draagvlak vindt. Een van de gevolgen is een flinke lastenverzwaring, die onnodig is als deze beter aansluit bij de bestaande werkwijzen in de sector. Ook veel omgevingsdiensten ontgaat de noodzaak. Gelukkig is er binnen dit dossier goed en constructief overleg, om tot betere uitvoerbaarheid te komen. Hiermee wordt hopelijk het noodzakelijke lichtpuntje gevonden, waarmee circulair ondernemen weer wordt ondersteund. Voorlopig is het wel een feit dat deze wet al van kracht is!

REACH

Het ECHA (Europees agentschap voor REACH; regelgeving voor chemische stoffen) is hard bezig om de status van recyclinggranulaten te wijzigen, zodat REACH ook voor deze materialen verplicht wordt. Na analyse blijkt dit volledig overbodig, maar ook zeer kostenverhogend en deels zelfs onuitvoerbaar. Indien ECHA haar zin krijgt, is dit de volgende potentiële ramp, waarover de sector volop in overleg is getreden met de verantwoordelijke overheden. En er komt meer... Wat wordt de impact van de ontwikkeling van Europese einde-afval regels, hoe gaan we om met de stofregels in de Omgevingswet, hoe lang gaat de broodnodige aanpassing van productnormen onder de Bouwproductenverordening nog duren (voor de verplichte CE markering)? Er komen nog veel hobbels aan. Als je dit afzet tegen een markt die niet gemakkelijk is, dan is het te prijzen dat afval- en recyclingondernemers het volhouden. Er is veel invloed van geopolitieke omstandigheden, een markt die zich bedient van greenwashing en een bouw- en sloopwereld die bij einde levensduur tot nu toe vooral producten voortbrengt die steeds moeilijker te recyclen zijn. Dit is geen gemakkelijke positie, waar je eerder een positieve drive en samenwerking vanuit de overheid zou verwachten, dan de bovenbeschreven regeldruk.

Centrale aanpak

Door decentralisatie en bij gebrek aan goed sturende, uitvoerbare regels ontstaat de merkwaardige situatie dat individuele bedrijven met hun omgevingsdiensten ieder voor zich de strijd moeten aangaan om een oplossing te vinden. En dit gaat over zeer complexe problemen. Het leidt onvermijdelijk tot procedures en rechtszaken. Terwijl bij een centrale en planmatige aanpak dit alles niet nodig is. Er zijn wel pogingen om dit van onderop te organiseren, maar dit gaat moeizaam. Maar het kan wel. De sector is bereid tot overleg, om de doelen te halen. Ook al gaat het om onderwerpen die in eerste instantie belemmerend zijn. Met het oog op duurzaamheid, gezondheid en milieu is er geen discussie. Het gaat om de invulling hiervan en een gelijk markt- en ondernemersklimaat. De complexiteit en de markt eisen dat dit centraal gebeurt en op uniforme wijze.

Het is jammer dat regelmakers de sector weinig proactief benaderen voor het invullen van de doelen. Dit leidt ertoe dat deze per definitie met afstand tot de uitvoerende bedrijven worden opgesteld en zelden passend zijn op de praktijk Hier kunnen we van leren, want door open samenwerking en aanpak is er veel meer mogelijk en kan de invulling van de circulaire ambities wellicht toch mogelijk gemaakt worden.

Peter Broere

  • Peter Broere
  • Circulaire Economie
  • Focus
Gerelateerde artikelen
Airey-woningen Enschede
Hoogwaardige recycling in wijk Varvik-Diekman in Enschede

In de Enschedese wijk Varvik-Diekman is momenteel een bijzonder sloopproject aan de gang. In totaal worden 190 zogeheten witte’ Airey-woningen van direct na de Tweede Wereldoorlog circulair gesloopt. ...

Prezero.02
Ondernemerschap cruciaal voor de circulaire economie

“Als we praten over de circulaire economie dan praten we, gek genoeg, vooral over afvalbeleid en niet over duurzaamheidsbeleid. Maar dit afvalbeleid staat al wel en stevig ook. Om de circulaire econom...

Biobased01
Biobased woningen in Mierlo zeer gewild

Een primeur. In het Brabantse Mierlo wordt hard gewerkt aan de bouw van zestien zogeheten biobased woningen. Dit zijn houten huizen, bedoeld voor de sociale woningbouw. Bijzonder is dat ze na pakweg z...

Doolhof van vergunningen
De CEO - Circulaire Economie Oproep

BRBS Recycling steunt de oproep van Natuur & Milieu en VNO-NCW aan de Tweede Kamer om te kiezen voor een Circulaire Economie in Nederland.

BRBS Recycling
Recyclinggranulaat: Kwaliteitsborging

De kwaliteit van zowel recyclingproducten als recyclinggranulaat is van groot belang voor de acceptatie van deze materialen in de markt. De sector doet veel aan kwaliteitsborging en stelde al in de ja...

BEwerken ONLINE
Recyclinggranulaat: een betrouwbare grondstof

Beton wordt in Nederland al decennialang gerecycled. Aanvankelijk was het recyclen een oplossing voor het betonafval, maar tegenwoordig een ‘must’ in het kader van de transitie naar een circulaire eco...

Zonder_recyclingbedrijven
Zonder recyclingbedrijven, geen (circulaire) economie

In een tijd waarin klimaatverandering en grondstoffenschaarste ons dwingen snel over te schakelen naar een circulaire economie, bevindt de recyclingsector in België en Europa zich op een belangrijk ke...

Bouw- en sloopafval
Actualisatie Nationale Programma Circulaire Economie

In het jaar 2025 gaat er een actualisatie plaatsvinden van het Nationale Programma Circulaire Economie (NPCE). Dit is onderdeel van de tweejaarlijkse cyclus, waarbij in het voorjaar de Integrale CE ra...

Circulaire bouwhub
Circulaire bouwhub essentiële schakel in hergebruik van bouwmaterialen

In de circulaire bouwhub van GP Groot advies en infrarealisatie draait het om het beschikbaar maken van herbruikbare bouwmaterialen. Denk aan gebruikte kozijnen, deuren en wastafels. Door deze tijdeli...

Circulair_Slopen
Bedrijfsleven slaat handen ineen voor een circulaire economie

“Wat we nodig hebben, zijn heldere doelen, de vraag naar circulaire producten en materialen en een stabiel beleid. Dan is het voor ondernemers mogelijk om meer circulaire verdienmodellen te realiseren...

Foto_Geveleconomie
Rijksoverheid onderstreept belang van een Circulaire Geveleconomie

Demissionair minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken en demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat hebben onlangs het Akkoord Circulaire Geveleconomie ondert...

natural-pavilion
TNO en Startblock over circulair bouwen: ‘In Holland groeit een huis’

Tot 2030 moeten er in Nederland zo’n 900.000 woningen worden gebouwd. Maar hoe krijg je die enorme woningbouwopgave voor elkaar, zonder de CO2- en stikstofnormen te overschrijden? Woningen van biobase...

circulaireeconomie
Koningin Máxima: ‘We moeten nu vaart maken en opschalen’

Onlangs vond weer de jaarlijkse Nationale Conferentie Circulaire Economie plaats. Thema dit jaar was ‘Van goed begin naar booming business’. De editie in Nijmegen stond dan ook in het teken van opscha...

GP_Groot_WEB
GP Groot neemt vierde circulair sloopcertificaat in ontvangst

GP Groot circulair slopen heeft onlangs voor de vierde keer een circulair sloopcertificaat in ontvangst genomen. Het certificaat, uitgegeven door certificeringsinstantie Normec Certification en Sticht...

Foto_Schofel_Web
Betekenis van de MKI als meetlat en stimulans

Op het recyclingsymposium op 21 november 2023 mocht Edwin van der Wel, als lid van het transitieteam circulaire bouweconomie, deelnemen aan de paneldiscussie. Tevoren had hij een stelling ingestuurd o...

FOTO_web
Nieuwe Duitse eisen voor gebruik secundaire bouwmaterialen

Duitsland produceert jaarlijks ongeveer 260 miljoen ton minerale afvalstoffen. Het gebruik van deze materialen heeft zich door de jaren heen bewezen in de bouw. De vraag of secundaire bouwstoffen mili...

IJsselhallen_Zwolle_WEB
Maximaal hergebruik in nieuwe stadsbuurt

De gemeente Zwolle laat een groot deel van de IJsselhallen aan de Rieteweg slopen. Met dit werk maakt Zwolle tussen het Centraal Station, de snelweg A28 en de binnenstad ruimte voor de bouw van de Nie...

Vloeren
CISUFLO: Verbetering circulariteit binnen Europese vloerensector

Binnen de Europese vloerensector wordt naar schatting slechts vijf procent gerecycled. Hoewel er initiatieven zijn op het gebied van terugwinning en hergebruik van materiaal, is downcycling nog de gan...

Seijbel-Photography-5968
Grondstoffenplein een ‘blijver’ op vakbeurs Recycling

“Op het Grondstoffenplein, dat centraal was gesitueerd op de beursvloer, konden leden en donateurs van VERAS, Water Alliance en BRBS Recycling laten zien wat de mogelijkheden zijn van hergebruik en he...

BEwerken ONLINE
Tweede Kans als dé Kans

De transitie naar een circulaire economie vraagt ons als samenleving en branche om onze relatie met materialen opnieuw uit te vinden. Dit vergt innovatie om op een duurzamere wijze met producten en ma...

Veiligheid.01
KIWA komt met Top 5 van uitdagingen recyclebranche Nu de klimaatdiscussie in volle hevigheid woedt, wordt duidelijk dat we een nieuw tijdperk ingaan. O...

Directie-Van-den-Noort-tachtig-jaar-jubileum
Brabantse afvalverwerker Van den Noort viert tachtigjarig bestaan Toen Kees van den Noort in 1944 begon met een handel in zand en grind, kon hij niet bevroeden dat hi...

Milieu Service Groep
Afvaldienstverlening Ter Horst Groep overgenomen door Milieu Service Groep Milieu Service Groep (MSG), het moederbedrijf van onder andere meer Milieu Service Nederland, neemt ...

Zonder_recyclingbedrijven
Zonder recyclingbedrijven, geen (circulaire) economie In een tijd waarin klimaatverandering en grondstoffenschaarste ons dwingen snel over te schakelen na...

Kantoor-houtbouw
Marktonderzoeksbureau Buildsight komt met monitor ‘biobased bouwen’ Marktonderzoeksbureau Buildsight heeft een monitor ontwikkeld om de toepassing van biobased producte...

Nieuwsbrief

* verplicht

Sponsored content

Partner content

De initiatiefnemers

Op weg naar een landelijk akkoord voor versnelde verduurzaming’

De Samenwerkingsverklaring bouwmaterialenakkoord is sinds kort een feit. Het document wordt gezien als ‘een essentiële stap op weg naar een landelijk akkoord voor versnelde verduurzaming van alle materialen in de bouw’. Op weg naar een volledig circulaire bouweconomie in Nederland. lees meer

Veiligheid.01

KIWA komt met Top 5 van uitdagingen recyclebranche

Nu de klimaatdiscussie in volle hevigheid woedt, wordt duidelijk dat we een nieuw tijdperk ingaan. Overheden, bedrijven en burgers zijn steeds meer betrokken bij hoe wij omgaan met duurzaamheid en het gebruik van schaarse hulpbronnen. Rob Franken van Kiwa komt met een Top 5 van uitdagingen in de rec... lees meer