De evenredigheid van een (handhavings)besluit
donderdag 23 maart 2023
“Pure willekeur!”, brieste een omwonende die na een lange procedure de vergunning van een nabijgelegen puinbreker in stand zag blijven. “De rechter heeft mijn belang gelukkig goed meegewogen!”, glimlachte een plasticrecycler die een handhavingsbesluit met succes aanvocht bij de bestuursrechter
Twee totaal verschillende zaken met één belangrijke overeenkomst: de bestuursrechter toetste de evenredigheid van het besluit dat het bevoegd gezag had genomen. Door een uitspraak van de hoogste bestuursrechter uit 2022 toetst de bestuursrechter het evenredigheidsbeginsel anders dan voorheen het geval was. Een aardverschuiving of een (logische) evolutie? In dit artikel staat de auteur stil bij deze nieuwe lijn in de rechtspraak, toegespitst op handhavingskwesties.
Evenredigheid
De Algemene wet bestuursrecht bepaalt dat een besluit van de overheid evenredig moet zijn. Dat houdt kort gezegd in dat de effecten van het besluit in verhouding tot het doel van het besluit redelijk moeten zijn. In 2022 deed de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een belangrijke uitspraak over de toepassing van het evenredigheidsbeginsel. Omdat de hoogste bestuursrechter de daarin uitgezette lijn voor het eerst toepaste in een zaak die speelde in de gemeente Harderwijk, is de uitspraak in de juridische handhavingspraktijk de Harderwijkuitspraak gaan heten.
Evenredigheid oude stijl
Tot de Harderwijkuitspraak waren er voor de bestuursrechter twee smaken om te beoordelen of een besluit evenredig was. De rechter toetste volledig of terughoudend. Voor besluiten waarbij het bevoegd gezag afwegingsruimte had (ook wel beleidskeuze genoemd), toetste de bestuursrechter slechts marginaal aan het evenredigheidsbeginsel. De toets was op willekeur. Anders gezegd: de bestuursrechter stelde zich de vraag of de weging van de betrokken belangen door de overheid al dan niet onevenwichtig was.
- Dossier
- Wetgeving
- Legal
- Juridisch
Sponsored content
252108617.png){kind=logo}
242731043.png){kind=logo}
Partner content
Focus 3
Van regels naar realiteit in de afvalbranche Strengere VRP en ZZS-aanpak
3 juni 2025 Sinds 2024 gelden er nieuwe, strengere regels voor het omgaan met Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS). Ook bedrijven in de afvalbranche moeten hier iets mee, dit in de vorm van een Vermijdings- en Reductieprogramma (VRP). Branchevereniging Breken en Sorteren (BRBS Recycling) en adviesbureau Embridge hel... lees meer
Recycling
Nederlands Materialen Observatorium onderzoekt ‘kritieke grondstoffen
26 juni 2025 Nederland is afhankelijk van andere landen voor de invoer van zogeheten ‘kritieke grondstoffen’, die nodig zijn voor producten zoals smartphones, zonnepanelen en elektrische auto’s. Onlangs werd het formele startschot gegeven voor het Nederlands Materialen Observatorium (NMO), dat gegevens, informat... lees meer